آشنايي با خط بازیافت مواد پلاستیکی

تمام پلاستیک های تولید شده، به لحاظ ساختاری قابل بازیافت نمیباشد. پلاستیک های بازیافت شده قابل مصرف در صنایع مختلف عبارتند از:

1- HDPE: انواع بطری (شیر، موادشوینده، روغن) و کیسه های پلاستیکی و اسباب بازی. HDPE به عنوان ماده طبیعی در نظر گرفته میشود. رنگ آن طبیعی و بسیار با ارزش است، زیرا می تواند هنگام بازیافت به هر رنگی در آید.
بازیافت HDPE، فرآیند ساده است، قطعات بزرگ را به قطعات کوچک تیدیل کرده و دوباره حرارت میدهند و طی فرایند قالب گیری تزریقی برای ساخت محصولات جدید، مانند لوله های پلاستیکی، تخته پلاستیکی، گلدان، سطل آشغال و بطریهای مواد غیر غذایی می باشند.

2- PET: ظروف آب و آب معدنی و بعضی از بسته یندیهای ضد آب.
PET بازیافتی، مصارف زیادی دارد و دارای بازار خوبی است. بیشترین کاربرد آن در صنعت نساجی است. کارخانه های قالیبافی، معمولاً 100 درصد از رزین بازیافتی را برای تولید فرش پلی استر به کار می برند. از PET می توان برای پر کردن بالش، لحاف و ژاکت و نیز در نوار کاست و فیلم ویدیویی استفاده کرد.
3- PVC: پوشش مواد غذایی، بطری روغن نباتی، بسته بندی هوای باد کرده
4- LDPE: کیسه های پلاستیکی، پوشش و روکش لباس.
از نظر شیمیایی شبیه HDPE است، اما چگالی آن کمتر و انعطاف پذیری آن بیشتر است. ممکن است شفاف یا رنگی باشد. در کارخانه های بازیافت، به صورت دستی دسته بندی شده و سپس فشرده میشوند.
بازیافت LDPE خیلی شبیه HDPE است، جز اینکه باید از خردکن های خاصی استفاده کرد تا پس از آن مس توان فیلم های نازک پلاستیکی را تولید کرد و محصولات نهایی LDPE بازیافتی، کیسه های زباله، کیسه های معمولی، لوله های پلاستیکی، کیسه های محصولات کشاورزی و...
5- PP: ظروف منجمد شونده، برخی کیف ها، بیتر درب بطری ها، برخی قالب ها و پوشش مواد غذایی
6- PS: ظروف یکبار مصرف، بسته بندی گوشت و بسته بندی محافظتی.
7- PC:شیشه های شیر خوری کودکان (گران بودن در بسته بندی مواغذایی استفاده نمیشود )
8- مخلوط پلاستیک ها: پایه های زهکشی، نرده های پلاستیکی، بلوک های سنک فرش، تسمه نقاله
PET و HDPE در مجموع حدود 79% از مجموع پلاستیک بازیافتی را تشکیل میدهند. متوسط تولید توسط خانورها، 17% بطری در سال، مساوی مقدار آلومینیوم مصرفی است.
- از 25 بطری 2 لیتریPET می توان یک ژاکت درست کرد.
- از 5 بطری 2 لیتریPET برای پر کردن داخل یک کاپشن اسکی استفاده نمود.
- از35 بطری 2 لیتریPET برای پر کردن یک کیسه خواب کفایت میکنند.

ازدياد مصرف پلاستيك ها كه يكي از بهترين مصنوعات بشري و بخش مهم زباله خشك محسوب مي شود طي دو دهه اخير به طور فزاينده اي درجهان محسوس ميباشد. در حال حاضر کاربرد مواد پلاستيکی بسيار گسترده و متنوع ميباشد به گونه ای که از اين مواد در ساخت انواع وسايل مکانيکی والکتريکی، وسايل پزشکی، کشاورزی و وسايل خانگی استفاده ميگردد. بالاترين مصرف پلاستيكها (30 % ) در صنعت بسته‌بندي به جاي كاغذ يا كارتن می باشد .استفاده از پلاستيك ها به دلیل خواصی نظیر عایق بودن ,مقاومت به ضربه , نفوذ ناپذیری به هوا , در دسترس بودن مواد اولیه و سهولت فرایند پذیری در سال هاي اخير جهت ساخت ظروف يك بار مصرف , کیسه ها و همچنين مصالح ساختماني همچون كفپوش، لوله واتصالات ، ايزولاسيون، ماشين و ابزارآلات چسب ها و... افزايش يافته است.  كشور ما نيز به خاطر داشتن منابع نفتي و توليدات پتروشيمي فراوان، يكي از عمده توليد كنندگان مواد پلاستيكي به شمار مي رود. در ايران ساليانه مقادير زيادي لوازم پلاستيكي توليد مي شود. ميزان پلاستيك هاي تجاري همچون PE، PVC PS، PP و... مصرف شده در كشور در سال ۱۳۶۵ حدود ۲۲۰ هزار تن بوده و هم اكنون اين رقم از مرز ۱ ميليون تن فراتر رفته است. از اين ميزان هر ساله حدود ۳۰ الی۵۰ % ضايعات وارد پسماندها و زباله ها مي شود كه از نظر زيست محيطي و اقتصادي بسيار حائز اهميت است . مواد پلاستيكي داراي ارزش حرارتي بالايي بوده و از نظر بيولوژيكي تجزيه آنها به سختي انجام مي گيرد، باكتريها به ندرت آنها را مورد حمله قرار مي دهند به طوري كه اين مواد مدت بسيار طولاني بدون تغيير در زباله برجاي مانده و به آساني از بين نمي روند ودارای ماندگاری زیاد حدود 300 سال میباشد که این خصوصیت باعث بروز مشکلات زیست محیطی میگردد و هم اكنون به معضل بزرگي براي بشر امروزي تبديل شده اند. حيات، رشد و توسعه صنايع در گرو وجود صرفه اقتصادي طرح‌هاي صنعتي است. اغلب پسماندها بالقوه مخرب محیط زیست می باشند .بنابر این با توجه افزايش جمعيت ,تغییر الگوی مصرف و به تبع آن افزايش ميزان توليد زباله‌هاي پلاستيكي , افزایش قیمت نفت خام  و مواد اولیه و از طرفی افزایش دمای گلخانه ای بازيابي اين بخش از پسماند ها نيز ضرورتي انكارناپذير است.

معمولا" خط بازیافت در خصوص یک مورد تعریف می شود برای مثال خط بازیافتPET  (بطریهای یک بار مصرف) اما این خط علاوه بر PET , پلاستیک های دیگر نظیر PP (بطری ,کیسه های پلاستیکی , لوله , فیلمهای بسته بندی), PE (لوله , نایلون ها و فیلمهای کشاورزی) و همچنین ABS (قطعات مورد مصرف در یخچال , کامپیوتر و لوازم الکتریکی ) , PS(ظروف یک بار مصرف حتی به صورت فوم  )  , PVC(لوله , فیلمهای بسته بندی دارو و بطری ) را بازیافت می کند . در واقع عمل شش خط بازیافت پلاستیک توسط یک خط انجام می شود این خطوط از هم جدا نیستند بلکه همه آنها به نحوی بازیافت می شوند که تنها ظروف و حجم هایی که در آن عمل شست و شو صورت می گیرد متفاوت است و تکنیکهای مورد استفاده مشترک است. نظیرآسیاب , فلات تانک  1 و 2  , هات واشینگ , سانتری فوژ, خشک کن و بسته بندی .

باتوجه به تجربه ساخت خطوط بازیافت تمام اتوماتیک PET و فیلم  PE و PP و همچنین PS PVC, ABS , و با عنایت به نیاز واحدهای بازیافت می توان خطی را طراحی نمود که بتواند با یک خط کل این مواد پلاستیک را بازیافت نماید بنابراین خطی را طراحی نمودیم که پلاستیکهای PVC , PS , ABS , PET , PE , PP را بازیافت نماید.

  فرایند خط بازیافت پلاستیک
بازیافت بطریهای پلاستیکی(PET)
1- جمع آوری ضایعات: جمع آوری ضایعات پلاستیکی بستگی به موقعیت جغرافیایی، اقتصادی، اجتماعی و قوانین حاکم بر آن دارد.
2- جداسازی ضایعات پلاستیکی از یکدیگر: معمولاً وقتی ضایعات جامد به محل بازیابی انتقال داده میشوند پلاستیک های مختلف از دو نظر جداسازی میشوند:
- جداسازی بر اساس ماهیت: یکی از لحاظ ماهیت آنها و حساسیتی که در مقابل حرارت دارند. یعنی پلاستیک هایی که از دسته گرمانرم یا ترمو پلاستیک هستند انواع بطریهای پلی اتیلن، ظروف و قطعات پلی پروپیلن، ظروف شیشه ای شفاف و رنگین از انواع دیگر جدا میشوند. دسته دیگر، پلاستیک هایی هستند که در اثر حرارت خمیر نمیشوند، مثل ظروف ملامین، کلید و پریزهای برق و … ، بازیافت این دسته از پلاستیک ها بدین صورت است که پس از عملیات جداسازی، خرد کردن و شستشو و خشک کردن، آسیب شده و به عنوان مواد تقویت کننده در لاستیک سازی به کار برده میشود.
- جداسازی بر اساس رنگ: علاوه بر حالت قبلی بر حسب رنگ نیز دسته بندی میشوند. بطوریکه پلاستیک ها با رنگهای زرد، آبی، قرمز، سبز از رنگهای سفید و بی رنگ جدا میشود.
3- خرد کردن و شستشوی ضایعات پلاستیکی: اصولاً هر چه جمع آوری ضایعات انتخابی تر باشد، درجه خلوص فر آورده های نهایی حاصل از بازیافت دارای کیفیت بهتری است. معمولاً پلاستیک های جمع آوری شده دارای آلودگیهای زیادی هستند. آسانترین روش پاکسازی آنها از آلودگی ها، شستشوی آنها در حوضچه های آب است. معمولا آلودگیهای همراه ضایعات به صورت آلودگیهای محلول و یا نامحلول در آب هستند. الودگیهای نامحلول در آب، معمولاً در ته حوضچه ته نشین میشوند. در ابتدا و در قسمت میانی حوضچه های شستشو، خرد کننده های قیفی شکل با تیغه های عمود بر هم وجود دارند که پلاستیک ها را داخل دهانه قیفی شکل می ریزند. سپس تکه های خرد شده پلاستیک از سرریز حوضچه ها وارد ظروف خشک کننده میشوند. در این ظروف بر اثر نیروی گریز از مرکز ضایعات پلاستیکی خشک میشوند.
4- آسیاب کردن و مخلوط کردن با مواد نو یا مواد افزودنی: ضایعات آسیاب شده که معمولاً مخلوطی از پلاستیک های همرنگ می باشند بیشتر برای تهیه فراورده های نامرغوب و کیسه های پلاستیکی به کار می روند و اگر بخواهند از انها مواد مرغوب تری تهیه نمایند بایستی با مواد نو و یا مواد افزودنی مخلوط گردد و عمل فر آوری روی آن انجام شود.

ليست اجزای خط بازيافت PET

جداساز حرارتی PVC از PET
آسیاب به همراه شردر مخصوص خرد کننده
فلات تانک (محتوای آب معمولی) دو دستگاه
هات واشینگ
فرکش ماشین
اسپری واشر
سانتری فیوژ
خشک کن
جدا سازی لیبل با هوا
بسته بندی (جامبو یا کیسه)
تاسیسات تصفیه آب و فیلتر میکرونیزه
مصرف آب : 5/2 ساعت/ تن با قابلیت برگشت 80%

منبع تهیه مطلب : سایت  www.isanat.com

با تشکر از مدیریت محترم و عوامل سایت ایران صنعت برای مطالب مفید و سازنده  

کلملت کلیدی : خط بازیافت مواد پلاستیکی - خط بازیافت پلاستیک -