انواع لوله های PEX براساس روش تولید
انواع لوله های PEX براساس نوع نحوه تولید :
سه روش برای تولید لوله های پلی اتیلن مشبک ( PEX ) وجود دارد :
PEX-a روش پر اکساید
PEX- b روش سیلان
PEX-C روش تابشی
از میان تمامی انواع لوله‌های مقاوم در برابر حرارت، لوله PEX-A از همه انعطاف‌پذیرتر است و تقریبا بدون ساختار مارپیچی است طوری‌که امکان تعمیر پیچ‌وتاب‌های لوله به وسیله تفنگ حرارتی را برای لوله‌کش فراهم می‌سازد. لوله PEX-A چیزی در حدود 50 سال مورد استفاده قرار گرفته است (سابقه‌ای طولانی از سایر لوله‌ها) و شاخص اصلی و اطمینان‌پذیری آن در نتیجه رضایت عموم از این لوله به اثبات رسیده است. دو نمونه کاستی مهم در این نوع لوله وجود دارد. اولین و مهمترین نقطه ضعف به درصد بالای شستشوی شیمیایی یعنی چیزی در حدود 50% تا 200% بیشتر از لوله PEX-B برمی‌گردد و این دغدغه اصلی فرآیند لوله‌کشی در نظر گرفته می‌شود .
مسئله دوم قیمت آن است به عبارتی قیمت این لوله به همراه اتصالات و سایر ابزارها شاید به 2 تا 3 برابر بیشتر از همتاهای آن مانند PEX-B یا PEX-C برسد. علی‌رغم آنکه سازندگان اصلی لوله PEX-A ادعا می‌کنند لوله‌هایشان از بالاترین مقاومت در برابر ترک‌خوردگی برخوردار است، اما آزمایشات جداگانه نشان می‌دهد لوله PEX-B درواقع از همین میزان یا کمی بالاتر در برابر فرآیند اکسیداسیون طولانی‌مدت مقاومت از خود نشان می‌دهد و این خود دلیل اصلی ترک‌خوردگی در لوله و متعاقب آن خرابی لوله است. شعاع خمش پایین‌تر لوله PEX-A (شش برابر قطر خارجی PEX-A در مقابل 8 برابر قطر خارجی برای لوله PEX-B و C) اگرچه مفید واقع می‌شود اما در اکثر موارد یک نقطه ضعف کاربردی به حساب می‌آید .
لوله PEX-B از نظر قیمت برنده بی‌چون و چرای رقابت با همتاهای خود است. این لوله از سابقه مصرف 40 ساله با کمترین گزارش مشکل از سوی کاربران برخوردار می‌باشد، با این فرض که هر نوع لوله PEX-B تنها 20 تا 25 سال ضمانت سرویس‌دهی دارد. ظرفیت انفجاری این لوله بالاتر از لوله PEX-A ثبت شده و میزان مقاومت آن در برابر اکسیداسیون تقریبا برابر یا بهتر از همتایان خود است و این یک فاکتور بسیار مهم در نصب لوله به حساب می‌آید. اصلی‌ترین مشکل لوله PEX-B به سفتی و ساختار مارپیچی آن مربوط می‌شود (به عبارتی امکان بازگشت لوله به شکل حلقه حلقه ابتدایی وجود دارد) .
هرچند لوله‌های کوچکتر مثلا 12 میلی‌متری تفاوت چندانی با بقیه ندارند، اما احتمال دارد لوله‌هایی با قطر بزرگتر بخصوص 25 میلی‌متری از مقاومت خمشی بسیار بالاتری نسبت به بقیه برخوردار باشند. هرگونه تاب‌خوردگی (تجربه ما موارد بسیار نادری را نشان می‌دهد، اما احتمال رخ دادن آن وجود دارد) که در طی لوله‌کشی آب و فاضلاب صورت گیرد را تنها می‌توان با نصب یک حلقه جفت‌ساز تعمیر کرد و امکان تعمیر آن با تفنگ حرارتی مانند لوله PEX-A وجود ندارد .
لوله PEX-C طبق برآوردها از همه مقاوم‌تر است علی‌رغم اینکه اطلاعات کمی در خصوص انجام تست و میزان محبوبیت آن بین عموم در دسترس است. در اواخر دهه 2013 شرکت آمریکایی سازنده لوله PEX-C در رسانه‌ها موضوع شکایت جمعی از شهروندان قرار گرفت و دادخواهی‌ها حکایت از آن داشت که این لوله در اثر اکسیداسیون سریع دچار نشتی شده و نشت‌یابی آن کار ساده‌ای نیست. همین دلیل کافی است تا آن را به طور کل از لیست مصارف لوله‌کشی خارج کند. با آنکه لوله PEX-C می‌تواند در لوله‌کشی شوفاژ ساختمان‌ها مصرف داشته باشد، اما در مقایسه با سایر لوله‌ها از امتیازات کاربردی چندان خوبی برخوردار نمی‌باشد .
روش شبکه‌ای‌سازی یا ایجاد پیوند پلیمری در بین این سه نوع لوله متفاوت است. شبکه‌ای‌سازی اینطور تعریف می‌شود، مواد پلی‌اتیلن با استفاده از فرآیند شیمیایی یا فیزیکی دستخوش تغییر در ساختار مولکولی قرار می‌گیرند و به موجب آن بین زنجیرهای پلیمری پیوند شیمیایی رخ می‌دهد .
این روش مستلزم به کارگیری پروکسیدهای ارگانیک است و وقتی این پروکسیدها در معرض حرارت قرار می‌گیرند قادرند رادیکال‌های آزاد واکنش‌پذیر تولید کنند که این خود موجب هم‌جوشی بین زنجیره‌های پلی‌اتیلن حین عبور از داخل لوله می‌شود. اغلب‌مواقع این روش را فرآیند تولید PEX-A می‌خوانند .
روش سیلان یکی از پرکاربردترین روش‌های تولید لوله PEX شناخته شده است. این روش مستلزم پیوند زدن یک مولکول سیلان واکنش‌پذیر به ستون اصلی پلی‌اتیلن است. بیشتر اوقات این روش را قرآیند تولید PEX-B می‌نامند .
فرآیند PEX-C
برخی اوقات از روش پرتو الکترون جهت شبکه‌ای‌سازی تولید PEX استفاده می‌شود و بخاطر آنکه پروکسید در این فرآیند کاربردی ندارد اصطلاحا به آن روش پاک می‌گویند. این روش مستلزم قرار دادن لوله پلی‌اتیلن تحت فشار در معرض مقدار زیادی الکترون‌های پرانرژی است. غالبا به این روش فرآیند PEX-C گفته می‌شود .
- انعطاف پذیری و استحکام بالا نسبت به لوله های تلفیقی و همچنین لوله های مشابه دیگر .
- مقاومت حرارتی بیشتر .
- بازگشت کامل به حالت اولیه به دلیل حافظه شکلی قوی .
- مقاومت در برابر یخ زدگی .
- مقاومت بیشتر به سایش و خوردگی .
- نصب بسیار سریع .
- ساده و قابل اعتماد .
- مقاوم به فرسودگی و دارای دوام همیشگی .
- کاهش هزینه های جاری و آتی .
- حفظ کارایی تا هر زمان که ساختمان پابرجاست .
- در سیستم های لوله کشی آب سرد و گرم ساختمان .
- گرمایش از کف در ساختمان های مسکونی، تجاری، اداری و بیمارستان ها .
- لوله کشی سیستم های گرمایشی و تهویه مطبوع، نظیر شوفاژ، فن کوئل و …
- گرمایش از کف در گلخانه ها و زمین های ورزشی نظیر چمن فوتبال یا گلف .
- سیستم های بخش آب و اطفاء حریق در ساختمان های مسکونی، خدماتی، اداری و صنعتی .
اجرای لوله PEX نسبت به لوله‌های سفت آسان‌تر است و در متراژهای طولانی و حلقه حلقه قابل دسترس هستند و این نیاز به اتصالات اضافی را برطرف می‌کند. لوله پکس انعطاف‌پذیر است و می‌توان آن را از میان موانع عبور دارد. این لوله نیاز به استفاده از چسب یا سیمان ندارد و در هوای باز نیز امکان تست آن وجود دارد و می‌توان آن را در شرایط خشک و مرطوب هم نصب کرد. لوله پکس در برابر یخ‌زدگی مقاوم است درحالی که لوله پلاستیکی در دمای پایین تر از 50 درجه دچار نشتی و ترک‌خوردگی می‌شود .
نصب لوله PEX از لوله‌های مسی راحت‌تر انجام می‌پذیرد و در حلقه‌های بلند قابل دسترس هستند که این خود نیاز به استفاده از اتصالات اضافی را برطرف می‌سازد. لوله پکس از انعطاف بهتری برخوردار است و امکان عبور دادن آن از بین موانع میسر است. بیش از 30 سال است که دوام‌پذیری این لوله مورد تایید است و این خود گواه مشکلات کمتر مانند گرفتگی، خوردگی لوله، الکترولیز، پوسته‌پوسته شدن و پوسیدگی ناشی از شتاب آب و ساختار مواد معدنی نسبت به سیستم لوله‌کشی فلزی است .
کلمات کلیدی :
روش تولید لوله پکس-فرآیند تولید PEX-A-قرآیند تولید PEX-B-تولید لوله PEX -مزایای لوله PEX-کاربرد لوله PEX-برتری لوله پکس-اجرای لوله PEX-نصب لوله PEX